Od lat zachwyca swoją wszechstronnością i niekonwencjonalnym podejściem do sztuki. Już od dzieciństwa nią zafascynowany, z powodzeniem łączy różnorodne dziedziny artystyczne, takie jak poezja, malarstwo, rzeźba, a nawet projektowanie wnętrz i mebli. W jego pracach odbija się życiowe doświadczenia, podróże i spotkania z ludźmi. W rozmowie Leonard opowiada o swojej drodze twórczej, inspiracjach oraz wyzwaniach, z jakimi musiał się zmierzyć. Zapraszamy do lektury fascynującej rozmowy z człowiekiem, dla którego działalność atystyczna jest nieodłącznym elementem życia. Leonard Franciszek Berendt – malarz, rzeźbiarz, poeta, człowiek sztuki o wszechstronnych talentach. Autor imponującej instalacji artystycznej znajdującej się w Parku Solankowym w Inowrocławiu oraz członek Związku Polskich Artystów Plastyków w Toruniu. Na swoim koncie ma kilkanaście wystaw indywidualnych oraz udział w licznych plenerach artystycznych zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jego obrazy zdobią ściany domów i galerii w trzynastu krajach na całym świecie. W 2018 roku został uhonorowany tytułem Animatora Kultury oraz otrzymał statuetkę Przyjaciel Teatru Arlekinada. Był także nominowany w lokalnym plebiscycie Osobowość Roku. Obecnie w miejskiej galerii w Inowrocławiu organizuje wystawy innych artystów, dzieląc się swoją pasją i wspierając rozwój miejscowej sztuki. Agnieszka: Co skłoniło Cię do wyboru drogi artysty, zarówno jako malarza, jak i rzeźbiarza? Leonard Franciszek: Już od dziecka fascynowało mnie tworzenie. Malowałem, lepiłem z gliny, a nawet organizowałem teatrzyk podwórkowy, w którym pełniłem rolę reżysera, scenarzysty i scenografa. W szkole podstawowej pisałem wierszyki, często skierowane do nauczycieli, z lekką dozą humoru i ironii. W dorosłym życiu odziedziczyłem stolarnię i w naturalny sposób zacząłem projektować wnętrza i meble. Choć było to bardziej praktyczne zastosowanie sztuki, dawało mi pewną namiastkę artystycznego spełnienia i możliwość wyrażania swojego twórczego potencjału, który zawsze miałem w sercu. (uśmiech) Jakie techniki i materiały najchętniej wykorzystujesz w swojej pracy? W malarstwie najczęściej korzystam z farb akrylowych. Ich szybkie schnięcie pozwala mi na dynamiczne wprowadzanie poprawek lub nawet całkowitą zmianę koncepcji, co daje dużą swobodę twórczą. Jeśli chodzi o rzeźbę, pracuję głównie w glinie, ale opracowałem również materiał, który imituje kuty brąz, dający ciekawe efekty wizualne. Czy jest jakiś okres w historii sztuki lub konkretny artysta, który szczególnie wpłynął na Twoją twórczość? Na początku mojej artystycznej drogi, dużym inspiracją był dla mnie profesor Wiktor Zin – polski architekt, profesor Politechniki Krakowskiej, generalny konserwator zabytków, który prowadził cykl programów w Telwizji Polskiej pt. Piórkiem i węglem. Pod jego wpływem zacząłem skicować węglem. Później, gdy byłem już starszy, zdecydowanie największy wpływ wywarł na mnie Witkacy – zarówno jako artysta, jak i człowiek. Czytałem wiele na jego temat i często odwiedzałem Słupsk, gdzie można podziwiać jego prace. Jest ich tam ponad 260. To nie tylko pastelowe portrety, obrazy olejne, rysunki węglem i ołówkiem, grafiki, ale również listy, pocztówki, oryginalne odbitki fotograficzne, pierwodruki książek i wszelakie archiwalia. Również Władysław Hasior był dla mnie ważnym źródłem inspiracji, ale to Witkacy zajmuje w moim sercu szczególne miejsce. Skąd czerpiesz inspiracje do swoich dzieł? Odnajduję je wszędzie – w rozmowach z ludźmi, snach, filmach, a nawet w osobistych przeżyciach. Czasami wystarczy, że jakaś myśl zapadnie mi w pamięć, i staje się ona zalążkiem nowego dzieła – obrazu, wiersza (kilka jest piosenkami w repertuarze mojego przyjaciela muzyka, Remiego Juśkiewicza). Ostatnio dużo maluję pod wpływem moich podróży, szczególnie do krajów egzotycznych. Powstają wtedy serie obrazów liczące od 8 do 10 prac, które mają podobny styl i motywy. Choć tworzą one rozpoznawalny cykl, staram się unikać zaszufladkowania. Jakie były największe wyzwania, z którymi musiałeś się zmierzyć w trakcie swojej kariery? Jednym z największych wyzwań była realizacja instalacji poświęconej Rotary Club z okazji 120. rocznicy jego powstania w Chicago oraz 90. rocznicy działalności w Polsce. Instalacja, wykonana z metalu, stanęła w Parku Solankowym w Inowrocławiu. Wykonało ją kilku fachowców-spawaczy pod moim kierownictwem, we współpracy z firmą Stanisława Barańskiego, który również jest rotarianinem. Ja sam jestem członkiem Rotary Club i w tym roku przejmuję prezydenturę na jeden rok. Cieszę się, że dzięki tej instalacji zostanie po mnie trwały ślad. Największą satysfakcję sprawia mi widok ludzi, którzy przystają, by obejrzeć instalację, robią zdjęcia. A że lubię komplementy... (śmiech) Czy masz swoje ulubione dzieło, które stworzyłeś? Nie mam jednego ulubionego dzieła, ale są prace, zarówno obrazy, jak i rzeźby, których nie chciałbym się pozbyć. Mam do nich bardzo osobisty stosunek. Wciąż jednak wierzę, że moje najlepsze i najważniejsze dzieło jest jeszcze przede mną. (uśmiech) Jak wygląda Twój proces twórczy od pomysłu do ukończenia dzieła? Nie mam sztywnego schematu działania. Czasami pracuję nad kilkoma rzeczami jednocześnie. Zdarza się, że odkładam projekt na pewien czas, wracam do niego, poprawiam, a niekiedy niszczę i zaczynam od nowa... (śmiech) Proces twórczy to dla mnie ciągła podróż, pełna nieprzewidywalnych zakrętów. Jakie emocje i myśli chciałbyś przekazać widzom poprzez swoje dzieła? Nie chcę narzucać konkretnej interpretacji. Uwielbiam abstrakcję i cenię sobie to, że każdy może zobaczyć w moich pracach coś innego. Celowo nie nadaję im tytułów. Chcę pozostawić pole do swobodnej interpretacji. Czasami tłumaczę pewne niuanse, takie jak plamy czy kreski, ale wolę, by odbiorcy sami odkrywali ich znaczenie. Jakie są Twoje plany artystyczne na najbliższą przyłość? Mam już swoje lata, więc każdy dzień jest dla mnie cenny i staram się go wykorzystać jak najlepiej. Jesienią wybieram się do Indonezji, ponieważ Daleki Wschód jest dla mnie źródłem nieustannej inspiracji. Staram się spotykać z ludźmi, odpowiadać na każde zaproszenie i żyć pełnią życia. Przekonałem się, że planowanie bywa abstrakcyjne – ważne jest to, co dzieje się tu i teraz. Czy posiadasz swoje życiowe motto? Mam kilka, które towarzyszą mi przez życie. Jedno z nich brzmi: „Szukaj mało uczęszczanych dróg z wyrachowania i usposobienia.” Lubię podróżować i poznawać nowe miejsca, z dala od utartych szlaków. Kolejne to: „Gdy pniesz się w górę, stań na moment, odpocznij, ale nigdy nie patrz w dół.” I wreszcie: „Być panem i sługą swoim” – co dla mnie oznacza, że zawsze trzeba pozostać sobą, niezależnie od okoliczności. Rozmawiała: Agnieszka Kuchnia-Wołosiewicz Agnieszka Kuchnia-Wołosiewicz (kuchniawolosiewicz.blogspot.com)   Czytaj na www.polonia24.uk

Artystka o niespotykanej wszechstronności, od lat zachwyca widzów swoją nieprzeciętną grą aktorską, zdolnościami muzycznymi oraz niezłomnym duchem twórczym. Jako założycielka polsko-angielskiego teatru The Mirror of Stage (MOS) w Edynburgu, nie tylko kultywuje tradycje teatralne, ale również tworzy nową przestrzeń dla artystycznego dialogu międzykulturowego. Aktorka, kompozytorka i reżyserka – jej kariera to nieustanne poszukiwania, które prowadzą ją przez różnorodne festiwale teatralne na całym świecie, od Edynburga po Melbourne. W naszej rozmowie Patrycja dzieli się swoimi inspiracjami, wyzwaniami oraz marzeniami, które napędzają jej twórczość i nadają życiu artystycznemu niepowtarzalny charakter. Zapraszamy do lektury, by poznać bliżej tę niezwykłą artystkę, która nie boi się marzyć i realizować swoich wizji zarówno na scenie, jak i poza nią. Patrycja Zając (Pat Zajac) – aktorka, teatro-twórca,założycielka polsko-angielskiego teatru The Mirror of Stage (MOS) / Lustro SCENY, z siedzibą w Edynburgu, będącego zarazem jedyną zawodową sceną polonijną w Szkocji. Na co dzień również aktorka zespołu SCENY Polskiej UK w Londynie oraz szefowa studia artystycznego Mr B. Atelier w Edynburgu.Ma na swoim koncie udział w wielu międzynarodowych festiwalach teatralnych, w tym Edinburgh Festival Fringe, międzynarodowy festiwal monospektakli MonoWschód, Wileńskie Spotkania Sceny Polskiej, Virtual Polish Festival @ Federation Square (Melbourne, Australia),StagEHd Edinburgh’s Theatre Festival, Cracovia Experience Festival, Edinburgh Horror Festival, Hysteria - Women-led theatre and arts - festiwal czołowych głosów kobiecych w przemyśle artystycznym Wielkiej Brytanii, gdzie zaprezentowała swój debiutancki monodram Whispers i wiele innych. www.patrycjazajac.com Agnieszka: W twoim procesie twórczym, Patrycjo, niebagtelną rolę odgrywa kawa... Patrycja: Biała we wszelkich odmianach. To moje paliwo rakietowe, przyjemność i uzależnienie. Trudno powiedzieć, na jak dalece u mnie jeszcze fizjologia organizmu, a jak bardzo już stan umysłu, ale bez kawy jestem nie do życia, jak to się mówi, dosłownie i w przenośni. Zdarza mi się pić kawę również w nocy... Jesteś aktorką, ale także pianistką – komponujesz i uczysz gry na tym wspaniałym instrumencie. Czy któreś z tych artystycznych powołań jest Ci bliższe, czy też jedno uzupełnia drugie? Muzyka od zawsze była moim hobby, z czasem stała się jakimś małym sposobem na życie, ale nigdy nie wiązałam z nią ścieżki kariery zawodowej. Ostatnio jednak rzeczywiście zaczęła przenikać w moje działania teatralne. Jakiś czas temu zrobiłam kilka aranży, które zostały użyte w teatralnych ścieżkach dźwiękowych. Pomyślałam wtedy, że mogę spróbować w całości coś napisać, szczególnie że komponuję od dawna (w zamierzchłej przeszłości brałam nawet udział w ogólnopolskich, młodzieżowych konkursach kompozytorskich). Pierwszym spektaklem, do którego w całości opracowałam ścieżkę dźwiękową, był Jaś i Małgosia, historia prawdziwa oraz mój debiutancki monodram Podszepty/Whispers. Nie były to na pewno działania zamierzone, pomysł przyszedł spontanicznie, wena sprzyjała i tak powstały te dwa soundtracki. Twoja muzyka została też wykorzystana w spektaklu Trzy Siostry – Poza Czasem. Tak. Jest to ciekawy projekt, w którym dołożyłam swoją muzyczną cegiełkę. Fenomenalną muzykę do tego przedstawienia w całości stworzył Marcel Borowiec, natomiast nasz reżyser, Łukasz Fijał, zdecydował o użyciu krótkiego fragmentu mojej kompozycji Jest nad zatoką dąb zielony, do słów Aleksandra Puszkina – piosenkę, którą cały czas nuci moja postać, czyli Masza Prozorow. Absolutnie robocze nagranie, telefonem, z mojego analogowego pianina znalazło się więc w tym niezwykłym przedstawieniu, co jest dla mnie ogromną radością i wyróżnieniem. Chciałabym kiedyś ten mój Dąb Zielony opracować porządnie i może z jakimś bajkowym teledyskiem. Poza muzyką do spektakli, od niedawna zajmuję się również komponowaniem muzyki do poezji. Ponownie, rzecz nieplanowana, spontaniczna, która narodziła się pod wpływem poezji Jolanty Zarębskiej. Jej wiersze mnie zaczarowały i tak powstał słowno-muzyczny projekt Uroki. Mamy już trzy opracowane utwory, dwa nawet opatrzone obrazem (dostępne na moim kanale YouTube). W przyszłości chciałabym skomponować coś do tekstów również innych współcześnie żyjących i tworzących poetów (mam już kilku na myśli), jeśli wyrażą chęć współpracy, jak i klasyków (do słów Mickiewicza mam już napisaną Piosenkę Zosi ze ścieżki dźwiękowej spektaklu Dziady II Fragmenty – Forefathers’ Eve II Excerpts). Zobaczymy, czy czas i wena pozwolą, bo póki co, jest to projekt w całości hobbystyczny. (uśmiech) Mieszkasz w pięknym szkockim mieście (kiedy nie mieszkasz w Krakowie – mieście równie udanym), gdzie realizujesz się artystycznie. Świadomy wybór, przeznaczenie Nigdy nie planowałam emigracji. Przez jakiś czas mieszkałam w Norwegii i bardzo mi się tam podobało, ale niestety, nie byłam w stanie biegle opanować języka. Potem wróciłam na kilka lat do Polski, po czym w wyniku różnych wydarzeń w moim życiu osobistym wylądowałam w Szkocji. Ciekawe jest, że Edynburg fascynował mnie od zawsze, głównie przez odbywający się tutaj festiwal Fringe – największy festiwal teatralny na świecie, w którym, jak chyba wielu aktorów, zawsze bardzo chciałam wziąć udział. No i proszę, nie dość, że się to spełniło, to na dodatek zamieszkałam tu, póki co, na stałe – trzeba naprawdę uważać, o czym marzymy, ponieważ niektóre marzenia, jak widać, mogą się spełnić... Jak to jest być aktorką dwujęzyczną? Świetnie, ciekawie, kreatywnie. Na pewno stwarza mi to dodatkowe możliwości pracy, możliwość udziału w projektach, które gdybym nie grała po angielsku, pozostawałyby poza moim zasięgiem. Daje mi także poczucie osobistego rozwoju, gdyż ten inny język w moim zawodzie to ciągła praca nad nim i nad sobą w nim. Decydując się na granie po angielsku, zrobiłam dyplom w Londynie. Praca nad rolą po polsku to dla mnie inny proces niż praca nad rolami po angielsku. Co prawda, gdzieś zaczęło się to już chyba do siebie zbliżać, ale jednak nadal są różnice (mniejsze lub większe, w zależności od projektu). Począwszy od samej nauki tekstu, poprzez budowę postaci, konteksty, emocje na scenie, a nawet ruch sceniczny. Osobiście fascynuje mnie, jak dalece słowa, których używamy, mogą modyfikować otaczający nas świat i nas samych w tym świecie. To, w jakim języku mówimy, myślimy, czujemy, może naprawdę wiele zmienić. Co ciekawe, dzieje się tak nawet w przypadku tych samych postaci czy sztuk, a mam takie w moim repertuarze. Np. mój debiutancki monodram Podszepty, w angielskiej wersji Whispers – to przecież ta sama bohaterka, ta sama historia, a jednak inaczej mi się ją gra po polsku, inaczej po angielsku. Powiedziałaś o pozytywnych stronach, a może jednak dostrzegasz jakieś rysy? Bycie aktorem dwujęzycznym ma też swoje cienie, nie ukrywam. Bez względu na oficjalne hasła takie jak diversity czy multicultural, wciąż pozostajemy w większości przypadków aktorami tzw. drugiego sortu. Wiadomo, że jeżeli postać ma mówić w London Posh, a aktor nie mówi, to nie ma co z tym dyskutować. Uważam, że realizm postaci, jej wiarygodność to priorytet, no, ale jeżeli wymowa aktora nie przeszkadzałaby w niczym, a mimo to roli nie dostaje, z powodu „to nie pana/pani pierwszy język”, to już są dla mnie stereotypy i uprzedzenia. Usłyszałam kiedyś, że granie w drugim języku jest nienazwaną kradzieżą pracy osobom, dla których jest to ich język pierwszy... Zostawię to bez komentarza. Mamy dziś dookoła tyle dyskryminacji i nietolerancji, że przynajmniej w świecie sztuki dobrze by było odpuścić. Niestety, sztuka czy nie, wszystko dzieli: język, pochodzenie, wiek, płeć. I tak emigrantkę z Europy Środkowej w Londynie gra bardzo „wiarygodnie” amerykańska aktorka, wydaje się ogromne kwoty, aby 30-latkę ucharakteryzować na 50-latkę, zamiast dać szansę aktorom, którzy już po tzw. warunkach kryteria postaci spełniają. Jest w tym wszystkim dla mnie jakaś niekonsekwencja, taki trochę „realizm, ale bez przesady”. Pocieszającym jest fakt, że się z tymi zjawiskami walczy, jednak, jak dalece jest to skuteczne... Wbrew wszystkiemu ja wciąż chcę wierzyć w międzykulturowy dialog i, aby stworzyć do niego przestrzeń, założyłam i prowadzę moje theatre company w Edynburgu – dwujęzyczny teatr Lustro SCENY / The Mirror of Stage. Mocno kibicuję wszystkim aktorom, którzy grają z powodzeniem, nie w swoim języku ojczystym i odnoszą sukcesy na arenie międzynarodowej. Podziwiam ich i obserwuję z radością, ponieważ wiem, ile przeszkód musieli pokonać, ile pracy włożyć w to, aby znaleźć się w takim miejscu. Czy dostrzegasz różnice w funkcjonowaniu teatrów w Polsce i Wielkiej Brytanii, pod kątem swojej pracy jako aktorki i reżyserki? Zacząć chyba należy od tego, że w Polsce mamy teatry repertuarowe z etatami, a w Wielkiej Brytanii właściwie taka forma nie istnieje (z nielicznymi wyjątkami być może, o których nie wiem). W porównaniu więc z kimś na etacie, w Szkocji jesteś 24h/dobę freelancerem, kontraktorem, balansujesz pomiędzy projektami bez żadnej bazy, jaką na pewno daje etat. Dlatego też, między innymi, stworzyłam sobie swój własny kawałek teatralnej podłogi czyli, MOS, żeby mieć choćby namiastkę regularności i stabilizacji. Co się tyczy samej już pracy artystycznej, w Polsce aktor wciąż jest w wielu miejscach traktowany bardziej przedmiotowo, instrumentalnie, a reżyser ma większą moc sprawczą. Ma to swoje plusy i minusy, osobiście uważam, że najlepiej byłoby to jakoś wypośrodkować. Bardzo lubię Szkocję za to, że każdy teatr tutaj jest otwarty dla ludzi w różnym wieku, z różnym wykształceniem, doświadczeniem, dla niepełnosprawnych itd. Życzyłabym Polsce takiej otwartości i braku dyskryminacji... Z moich obserwacji wynika też, że wielu teatrotwórców i reżyserów brytyjskich jest bardziej elastycznymi, jeżeli chodzi o wiek granej postaci versus prawdziwy wiek aktora. Obok aktorstwa, gry na pianinie jest także śpiew... Śpiew jest dla mnie przede wszystkim jednym z narzędzi do pracy na scenie, w końcu jestem aktorką scen dramatycznych i wokalnych. Choć nie zawsze było to takie oczywiste. Muszę się przyznać, że publiczne śpiewanie od dziecka mnie paraliżowało. Śmieszna sprawa, gdy chcesz być aktorem, żeby nie powiedzieć tragiczna, gdyż nie da się, przynajmniej w Polsce, studiować aktorstwa nie śpiewając... Musiałam się jednak jakoś zmierzyć z tą moją Nemezis – to było aktorskie być albo nie być. Nie było łatwo, ale udało się. Pokonałam swoje demony, a nawet, ku własnemu zaskoczeniu, odnalazłam się w przestrzeni piosenki aktorskiej. Nigdy mnie nie interesował śpiew estradowy czy bycie wokalistką. Kluczem do śpiewania dla mnie jest interpretacja i emocje. I tak popełniam sobie moje aktorskie wykony, do wspomnianych tekstów Joli Zarębskiej, w ramach projektu Uroki, z opcją poszerzenia o innych poetów. Może w przyszłości jakiś recital z tego, kto wie... (uśmiech) Gdzie najbardziej lubi podróżować? Niestety, od wielu lat nie podróżuję dla przyjemności. Nie pamiętam, kiedy byłam na porządnych wakacjach... Wszystkie moje podróże związane są z pracą. Bardzo chciałabym to zmienić i popodróżować trochę turystycznie, gdyż podróże są fascynujące, ale kiedy mi się to uda, trudno teraz powiedzieć. Staram się zawsze, w miarę możliwości, w moich podróżach zawodowych zażyć trochę prywaty, pozwiedzać, wyłączyć się z pracy, wyobrazić sobie, iż jestem na wakacjach, niekiedy się udaje. Pocieszam się wtedy, że lepszy rydz niż nic. Nad czym pracujesz obecnie? Gdzie można Cię zobaczyć, posłuchać? Lato, poza dwoma spektaklami Moliere’s Garden Party, które zagraliśmy z naszym teatrem MOS w Edynburgu i Glasgow, to dla mnie czas samokształcenia. Jestem właśnie po serii warsztatów lalkarskich w Edynburgu, miałam przyjemność i szczęście dostać się na pracownie mistrzowskie w The National Theatre of Scotland, przede mną zaś wspaniałe szkolenie w Londynie, z kolejnej techniki aktorskiej. Jako aktor, jako człowiek, jestem typem poszukującym, uwielbiam się uczyć nowych rzeczy, stale coś rozwijać, ulepszać. Dlatego zawsze pragnę wygospodarować czas na edukację i pracę nad sobą. Na scenę wracam we wrześniu, najbliższe spektakle z moim udziałem to Świeczka zgasła, 8 września w Edynburgu oraz Trzy Siostry - Poza Czasem, 26 września w Krakowie, w teatrze Scena Supernova oraz 28 września w Warszawie, w teatrze Druga Strefa w ramach 6 edycji przeglądu #PolacyRobiąTeatr #PolkiRobiąTeatr – na wszystkie serdecznie zapraszam. W planach na ten rok mam również dwie premiery, być może z jedną z nich ponownie odwiedzę Międzynarodowy Festiwal Monospektakli MonoWschód w Wilnie. Pierwsze przygotowania do tych projektów już ruszyły, ale na razie za wcześnie na więcej szczegółów. Mogę tylko powiedzieć, że będzie to repertuar bardziej rodzinny, dziecięco-młodzieżowy, z którym uda mi się, mam nadzieję, poszerzyć moją współpracę z polskimi szkołami sobotnimi na terenie Wielkiej Brytanii. À propos, już dziś zapraszam na mój panel Połączenie technik dramowych ze sztuką na lekcjach języka polskiego w ramach konferencji dla nauczycieli, którą w październiku organizuje w EdynburguPolska Macierz Szkolna w Londynie. Miałam przyjemność prowadzić go ostatnio podczas konferencji w Canterbury i spotkał się z bardzo pozytywnym odbiorem, jak również pozwolił nawiązać wiele cennych kontaktów z dyrektorami i nauczycielami polskich placówek edukacyjnych w UK. Późniejsza jesień to także, prawdopodobnie, kolejne zmagania festiwalowe dla mojego monodramu Podszepty oraz mam nadzieję, kolejne spektakle dla jego angielskiej wersji Whispers. Tyle na ten moment, ale wszystko zmienia się u mnie jak w kalejdoskopie, więc najlepiej być na bieżąco ze mną na moim Fb, Ig oraz stronie www.patrycjazajac.com, gdzie również można kontaktować się w sprawie potencjalnej współpracy; co do odsłuchów, zapraszam na mój kanał YouTube / Pat Zajac. Patrycjo, a Twoje plany i marzenia artystyczne? Sporo tego, chyba na oddzielną rozmowę. Pomysłów mi nigdy nie brakuje, ale już środków na ich realizację bardzo często. Może to mało wzniosłe, ale najwspanialszych, najciekawszych artystycznie projektów nie da się przecież zrealizować bez funduszy. Tego też bym sobie życzyła, opcji finansowych, pracy ze spokojem w głowie. Siedziby dla MOSu, stałego adresu, o który nieprzerwanie od lat kilku zabiegam. Pomocy w tej ciężkiej pracy u podstaw, którą, póki co, w większości wykonuję sama. Wbrew pozorom, bycie „szefową” mnie nie cieszy, wcale nie czuję się niezastąpiona i chętnie podzieliłabym z kimś obowiązki związane z zarządzaniem. Bycie sterem, żaglem i okrętem jest na dłuższą metę bardzo obciążające. Dlatego też życzyłabym sobie większej ilości projektów poza moim podwórkiem. To wielki komfort troszczyć się tylko o swoją rolę i o nic więcej. Ze spraw mniej przyziemnych,marzy mi się trochę więcej popracować w filmie, najlepiej kostiumowym. Moim rewirem jest głównie teatr, filmów mam na koncie raptem kilka i bardzo chciałbym, jako aktorka zgłębić ten obszar bardziej. Mam dwa własne projekty teatralne, które wspaniale byłoby przenieść w świat filmu, to nasz polsko-angielski spektakl Dziady II Fragmenty – Forefathers’ Eve II Excerptsoraz mój monodram Podszepty/Whispers. O filmie mówiąc, ostatnio zakiełkował mi w głowie pomysł na być może nieco kontrowersyjny krótki metraż, który mógłby stać się ciekawym obrazem dla pojęcia „sisterhood”, a może i punktem wyjścia do społecznej dyskusji... Najbliższe plany to moje dwa, wspomniane monodramy, które chcemy zrealizować w tym roku. Cieszę się na nie ogromnie, ponieważ poza tym, że bardzo odnalazłam się w tym specyficznym i wymagającym gatunku, te konkretne spektakle są w moim repertuarze czymś innym, nowym, a taki powiew wiosny zawsze jest konstruktywny. Dziękuję za rozmowę i życzę Ci dalczych sukcesów, Patrycjo. Rozmawiała: Agnieszka Kuchnia-Wołosiewicz (kuchniawolosiewicz.blogspot.com) Fot. Renata Turlejska, Mariusz Perkowski Czytaj na www.polonia24.uk

Mieszkamy w maleńkim, spokojnym, malowniczo położonym miasteczku, w którego pejzaż wrosły kolejne pokolenia Polaków. To ręce i serca pierwszych powojennych osiedleńców budowały nasz Polski Dom w High Wycombe. “Po zakończeniu II wojny światowej walczącym o wolną Polskę Polakom odmówiono powrotu do ojczyzny, wówczas znaczna ich część osiadła na stałe w Anglii. Nie traktowano ich tu z honorami, tułali się początkowo po obozach, w interesującym nas przypadku były to obozy wojskowe w Hazlemere i St. Johns w pobliżu High Wycombe. Do żołnierzy zaczęły napływać ich rodziny, żony oraz dzieci. Polacy zaczęli powolną asymilację, podejmowali prace, początkowo te najcięższe i najgorzej płatne, dzieci posłano do angielskich szkół. Od samego początku priorytetem dla Polaków było kultywowanie w każdy możliwy sposób swej polskości i religijności. Kościół polski nie opuścił swoich wyznawców i na przestrzeni dziesięcioleci Polacy w High Wycombe mieli zawsze do dyspozycji duchownego. Odbywały się chrzty, śluby i pogrzeby. Polska społeczność budowała się w szybkim tempie. Nie posiadając kościoła, Polacy korzystali z wynajętego kościoła angielskiego. Wszelkie uroczystości narodowe i religijne odbywały się w wynajętych angielskich salach. Polska Szkoła nie miała swojego miejsca. Odpowiedzią na to ogromne zapotrzebowanie był właśnie Dom Polski w High Wycombe. W 1971 roku Rada Miasta High Wycombe przekazała polskiej społeczności w dzierżawę teren w Mickefield, w High Wycombe. Wiosną 1972 roku ruszyły prace budowlane, wykonane i sfinansowane przez polską społeczność High Wycombe. Istniejący do dziś główny budynek powstał w bardzo szybkim czasie, do poświęcenia Domu Polskiego doszło już w listopadzie 1972 roku. Polska Szkoła zyskała siedzibę, Polacy miejsce do spotkań i celebracji. Mury Domu Polskiego były świadkiem niezliczonej ilości uroczystości: obchodów 3-go maja i 11-go listopada, opłatków oraz święceń parafialnych, akademii ku czci Chrystusa Pana, dożynek, balów charytatywnych, konkursów, pogrzebów, imprez okolicznościowych etc. Przez kilkanaście lat w Polskim Domu funkcjonował klub, który na tamten okres pozwalał na utrzymanie Polskiego Domu. Ciężka praca oraz gospodarność wolontaryjnie pracujących w klubie Polaków pozwoliła dodatkowo na zakup mieszkania w tym samym mieście, które przekazano Misji Katolickiej na potrzeby proboszcza parafii High Wycombe. Napływ nowej polskiej emigracji, po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, wlał nowego ducha w stojący na obrzeżach High Wycombe dom oraz społeczność polską. Nowi parafianie wypełnili kościoły na polskich Mszach, jedna polska szkoła w High Wycombe okazała się niewystarczająca, utworzono kolejną. Kolejne pokolenia włączyły się w rozbudowę i renowacje polskiego domu, ochoczo i wolontaryjnie. W roku 2012 kończyła się 50-letnia dzierżawa ziemi, na której stoi Dom Polski. Polacy stanęli przed dylematem: co dalej?” – można przeczytać w liście skierowanym do rektora Polskiej Misji Katolickiej, Ks. Bogdana Kołodzieja. W tej trudnej sytuacji rada miasta High Wycombe zaoferowała polskiej społeczności możliwość wykupu terenu po bardzo korzystnej cenie – 90 tysięcy funtów szterlingów. Polacy nie wyobrażali sobie, że mogą utracić Polski Dom, dlatego też z prośbą o pomoc zwrócili się do Polskiej Misji Katolickiej, w której pokładali wiarę i nadzieję, że dziedzictwo kulturowe jest dla niej wartością bezcenną i równorzędną z opieką nad parafianami. Misja Katolicka wykupiła ziemię w Micklefield w imieniu Polaków z High Wycombe, stając się jej właścicielem. Jednakże to parafianie terminowo spłacali pożyczkę. „Polska Misja Katolicka nigdy nie musiała interweniować ani wspierać finansowo Domu Polskiego, ponieważ oszczędności z wynajmu oraz organizowanych tam imprez pokrywały koszty utrzymania budynku, a nawet pozwalały na mniejsze i większe remonty oraz modernizacje” – mówi prezes (oficjalnie powołany w styczniu tego roku), który koresponduje z Polską Misją Katolicką w imieniu Polaków z High Wycombe, przeciwstawiając się tym samym treści jednego z listów otrzymanych od decyzyjnych duchownych. Zarzuca się w nim mieszkańcom, iż obecne warunki techniczne Polskiego Domu nie pozwalają na bezpieczne użytkowanie budynku – szczególnie kwestie dotyczące elektryki. I w tym miejscu otwiera mi się przysłowiowy nóż w kieszeni, ponieważ w mojej korespondencji mailowej z ks. Andrzejem Neblikiem ze stycznia 2019, odnajduję przygotowany przez mojego męża plan doświetlenia sali widowiskowej oraz kosztorys materiałów i tzw. robocizny modernizacji elektryki w budynku. Ostatecznie jednak ks. Andrzej zrezygnował z prac. „Jeśli budynek rzeczywiście był w tak fatalnym stanie technicznym, dlaczego ks. Andrzej nie podjął rozmowy na temat możliwości pozyskania dotacji z Big Local – Local Trust w wysokości 1 mln funtów (dla naszej okolicy) przeznaczonej również na modernizację obiektów?” – pyta działacz społeczny, Marcin Kurowski, który jednocześnie z wielkim żalem mówi: „Zabrali mi szkołę dla dzieci! Zabrali mi przedszkole, które funkcjonuje w budynku. Zabrali mi klub tenisowy! Zabrali mi miejsce na spotkania polskich motocyklistów!”. Wracając do stanu technicznego obiektu, trudno zgodzić się z absurdalnymi zarzutami Misji, które dziwnym zbiegiem okoliczności są jednocześnie przejawem troski o bezpieczeństwo użytkowników budynku w momencie, gdy kredyt na wykup ziemi został... spłacony? „Podczas oględzin wraz z niektórymi Powiernikami byłem głęboko poruszony stanem, jaki zastałem. W wielu miejscach panował ogromny bałagan, a w niektórych znajdowała się znaczna ilość alkoholu, w tym skrzynki z piwem i butelkami czego nie potrafię zrozumieć. Wiele miejsc jest niebezpiecznych dla dzieci i młodzieży. Nawet w salce na piętrze, mocno zaniedbanej i brudnej, obok statuetek i figurki Matki Bożej, stała otwarta butelka wina. Na ścianach i suficie widoczne są liczne zacieki, a rolety są brudne i poplamione. Nie ma we mnie ani w Powiernikach zgody na takie korzystanie z budynku.  Moim nadrzędnym celem jest, aby nasze nieruchomości służyły nam w realnym budowaniu wiary w sercach Polaków mieszkających w Anglii i Walii. Nie akceptuję żadnych działań, które nie są zgodne z obowiązującym prawem oraz dobrem duchowym katolików, którzy pragną wyrażać wiarę w języku polskim w ramach Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii” – pisze zbulwersowany duchowny. Jednak, jeśli dobrze sobie przypominam, podczas np. „Andrzejek” 2019 to właśnie ks. Andrzej Neblik zza baru sprzedawał alkohol uczestnikom imprezy, co traktowaliśmy (z dzisiejszej prespektywy... naiwnie?) jako przejaw normalności! Ponadto Polski Dom posiada licencję na sprzedaż alkoholu podczas organizowanych wydarzeń. Trudno uwierzyć w szczere zainteresowanie stanem technicznym budynku i bezpieczeństwem jego użytkowników przez Misję Katolicką również, kiedy w liście pani Emilii (napisanym w imieniu parafian i polskiej społeczności) czyta się, jak wiele prac remontowych w ostatnich latach zostało wykonanych: Remont generalny sali głównej w 2021 roku; Remont generalny zaplecza scenicznego w 2022 roku; Remont generalny salki bocznej w 2018 roku; Drugi etap remontu salki bocznej w latach 2020/21; Remont wejścia do salki bocznej w roku 2023; Stworzenie kaplicy w Domu Polskim w 2020 roku; Remont zaplecza kaplicy w 2023 roku; Remont głównego przedsionka w 2021 roku; Odświeżanie biblioteki/salki na piętrze; Zamontowanie alarmów przeciwpożarowych w 2023 roku; Generalny remont toalet w 2018 roku; Remont kuchni w latach 2013/2014. Jakie są plany względem Polskiego Domu? Misja być może przekształci go w dom rekolekcyjny dla Polaków mieszkających w Anglii i Walii, co w swoim liście sugeruje decyzyjny duchowny. Czy to jednak jest zgodne z przeznaczeniem tego miejsca i wolą ludzi, którzy budowali ów obiekt? Co stanie się z Polską Szkołą i ponad setką dzieci, które się w niej uczyły, a ja pracowałam tyle, ile pozwalało mi zdrowie. Co będzie z przedszkolem? Warto dodać, że podczas pandemii Polski Dom pełnił funkcję kościoła. Obecnie stoi pusty, a decyzyjny wielebny w swoim liście, raduje się, iż prowadzone rozmowy z diecezją Northampton w sprawie stałego wynajęcia kościoła do prowadzenia duszpasterstwa w języku polskim w High Wycombe, toczą się pomyślenie. I miałoby to sens, gdyby (z założenia Misji) nie stanowiło wyznaniowego zamiennika dla świeckiego Domu Polskiego, a co za tym idzie, nie służyło tylko parafianom, ale całej Polonii z High Wycombe i jego okolic. Co również dzieje się z przychodem generowanym przez mieszkanie, które ufundowali dla Misji parafianie i które aktualnie jest wynajmowane? W High Wycombe słychać głosy oburzenia; „Nie możemy pominąć faktu, iż z racji tego, że obecny proboszcz pozostał w Oxfordzie i wybrał dojeżdżanie do parafii, od marca tego roku mieszkanie generuje dochód z najmu. Uważamy, że skoro mieszkanie to zostało zakupione z oszczędności zgromadzonych przez parafian (w całości za gotówkę – na mieszkaniu nie ciąży kredyt hipoteczny), dochód z jego najmu powinien być przeznaczony przede wszystkim na potrzeby związane z utrzymaniem Domu Polskiego”. Absurdy związane z naszym Polskim Domem, w którym w latach 2018-2019 próbowałam organizować wydarzenia artystyczne, ale bez szczególnej przychylności ówczesnego zwierzchnika, wprost się mnożą...   O pewnych rzeczach należy wreszcie powiedzieć głośno, bez niepotrzebnego lęku, iż Polska Misja Katolicka wycofa się z dialogu. Przeciwnie, w naszym odczuciu, ten nawet nie został podjęty... autor: Agnieszka Kuchnia-Wołosiewicz https://kuchniawolosiewicz.blogspot.com/   Czytaj na www.polonia24.uk

Agnieszka Adela Sochon, znana w sieci jako Czytajka, to entuzjastka literatury, która z pasją dzieli się swoimi przemyśleniami na temat książek w mediach społecznościowych. Jej miłość do literatury zrodziła się już w dzieciństwie, a dziś przyciąga uwagę autorów i czytelników swoją unikalną perspektywą i wnikliwymi recenzjami. Oprócz działalności blogerskiej Agnieszka prowadzi audycję radiową Wspólny Mianownik w Radio Islanders z Wielkiej Brytanii, gdzie prezentuje nowości literackie i filmowe. Jej wiedza i zaangażowanie sprawiają, że jest jedną z cenionych postaci w polonijnym świecie książkowym w Anglii. Czytajka prywatnie to mama trojki dzieci, na co dzień pracująca w klinice dentystycznej w północnym Londynie. Miłośniczka książek, zwierząt i natury. Agnieszka: Kim jest „Czytajka”? Skąd taki pseudonim? Czytajka: Czytajka to przede wszystkim pełna skrajności czytelniczka z zamiłowania. Z jednej strony krytycznie patrząca na świat, z drugiej zaś pielęgnująca w sobie wrażliwości i ciekawość dziecka. Mistrzyni ciętego języka i sarkazmu, często skrywanego pod niewinnym uśmiechem. Czytajką nazwał mnie mój partner, Sebastian, któremu w tym miejscu należą się podziękowania za cierpliwość i wsparcie. Życie z molem książkowym nie jest łatwe, zwłaszcza kiedy na rynku pojawia się kulminacja premier. (uśmiech) Jak zaczęła się Twoja przygoda z prowadzeniem bloga książkowego? Od najmłodszych lat książki były nieodłączną częścią mojego życia. Miłość do słowa została mi przekazana przez rodziców, a dzięki niej zrodził się pomysł, aby dzielić się moją pasją z innymi. Facebook i Instagram to doskonałe narzędzia, które pozwalają mi dotrzeć do czytelników. Wiem, że pozostajesz w ciepłej relacji z inną blogerką książkową, Beatą Karbownik – Beti Czyta. To piękne, że nie ma między Wami konkurencji, tylko nić porozumienia i wzajemne wsparcie. Tak, Beata to niesamowicie ciepła i przyjazna osoba. Marka sama w sobie. Dzięki niej poznałam tajniki świata blogerskiego Agnieszko, Twoje ulubione gatunki książek do czytania i recenzowania to...? Moje preferencje literackie obejmują szeroki wachlarz gatunków, w tym kryminały i thrillery, ze szczególnym uwzględnieniem psychologicznych aspektów tych gatunków. Ponadto, doceniam dobre powieści obyczajowe oraz poezję. Wybór lektury zależy od moich aktualnych zainteresowań i nastroju. Chciałabym Cię zapytać teraz o czynniki, które sprawiają, że książka trafia na Twój “radar”? Z pełną transparentnością, priorytetem jest autor. Posiadam kilku ulubionych i zawsze z niecierpliwością wyczekuję ich kolejnych publikacji. Nie bez znaczenia jest również gatunek oraz... okładka. W moim przypadku powiedzenie, że nie ocenia się książki po okładce, nie znajduje zastosowania. (uśmiech) Jakie elementy książki są dla Ciebie najważniejsze przy ocenie i recenzowaniu? Czy skupiasz się bardziej na fabule, bohaterach, stylu pisania czy czymś innym? Podczas wystawiania własnej opinii zwracam uwagę przede wszystkim na styl pisania. Oczywiście nie bez znaczenia jest też zamysł fabularny czy kreowanie świata i bohaterów. Daną książkę staram się również przeanalizować pod kątem obecnej sytuacji gospodarczej czy społecznej. Czy prowadzenie bloga książkowego wpłynęło w jakiś sposób na Twoje spojrzenie na czytelnictwo i literaturę? Ostatnio rozmawiałam na ten temat z inną blogerką. Stwierdziła ona, że prowadzenie bloga pozwala jej na efektywne wykorzystanie czasu i unikanie kiepskich książek. W moim przypadku czytanie różnych gatunków literackich przyczynia się do poszerzenia wiedzy, budowania tolerancji i zrozumienia dla innych. Książki rozwijają umiejętność słuchania i postrzegania świata z różnych perspektyw. Obcowanie z książkami to nie tylko forma rozrywki, ale również nauka empatii. Zapewne masz ulubioną książkę, której strony są jak drzwi do krainy cudów, gdzie czas przestaje istnieć? Powieść Aleksandra Dumas-a Hrabia Monte Christo jest dla mnie wyjątkową lekturą. To ponadczasowa historia o intrygach, zdradzie i sprawiedliwości. Jest jedną z nielicznych książek, których ekranizacja jest równie dobra, jak oryginał. Często do niej wracam i za każdym razem odkrywam coś nowego. W jaki sposób pisarze mogą się z Tobą skontaktować? I gdzie można znaleźć Twoje recenzje? Zapraszam do zapoznania się z moimi opiniami na temat książek, które czytam, na stronach Czytajka i czytajka.book.lover na Facebooku i Instagramie. Autorzy mogą się ze mną skontaktować za pośrednictwem wiadomości prywatnych lub adresu e-mail sochon@islandersradio.co.uk. Od pewnego czasu jesteś też autorką audycji w Radio Islanders z Wielkiej Brytanii. Co w niej prezentujesz i dla kogo jest przeznaczona? Tak, od niedawna wspołpracuję z Radio Islanders. Mam przyjemność prowadzić audycję Wspólny Mianownik, która poświecona jest premierom, zarówno filmowym jak i książkowym. Przeznaczona jest dla każdego, kto chce wiedzieć, po jakie tytuły sięgnąć w danym tygodniu czy miesiacu. A jeszcze Twoje motto: „Kto czyta książki, ten żyje podwójnie”. Jak rozumiesz te słowa? Lektura książek pozwala czytelnikowi na doświadczenie alternatywnej rzeczywistości. Pierwsza z nich to ta, którą dzielimy ze wszystkimi ludźmi, rzeczywista i codzienna, natomiast w drugą przenosimy się podczas czytania. Jest to świat wyobraźni, świat marzeń, stworzony dzięki temu, że czytamy, przeżywamy problemy bohaterów, wczuwamy się w ich sytuację i stajemy się częścią ich życia. Bardzo dziękuję za rozmowę, że zechciałaś objąć opieką patronacką mój tomik wierszy "Ostatni pociąg do doliny...", a także inne projekty literackie, które wyfrunęły z mojego "Cook your book". Ponadto do zobaczenia wkrótce w Kettering na Remizie.     Rozmawiała: Agnieszka Kuchnia-Wołosiewicz Czytaj na www.polonia24.uk